Burn out en depressie worden vaak met elkaar verward omdat de symptomen vergelijkbaar kunnen zijn. Hoewel veel onderzoeken hebben aangetoond dat burn out en depressie verschillende en afzonderlijke ziekten zijn, tonen onderzoeken ook aan dat ze op de een of andere manier verwant zijn. Hoeveel ze elkaar overlappen is echter nog niet duidelijk. Burn out is meestal een gevolg van chronische werkstress, terwijl depressie kan worden gekoppeld aan werk of niet-werk.
Werkenden die zijn opgebrand, hebben vaak problemen met concentratie en de mate van de burnout is veelal gerelateerd aan verscheidene cognitieve veranderingen (bv: dingen zeggen waar je spijt van kunt krijgen, namen vergeten of belangrijke signalen in je omgeving missen, zoals een stopbord terwijl je auto rijdt).
Gemiddeld worden er bij vrouwen 1,6 keer meer burn outs gemeld dan bij mannen, en mannen lijken het lastiger te vinden toe te moeten geven dat ze moe zijn dan vrouwen. Ik zie dezelfde trend in mijn eigen coachingspraktijk, en wanneer ik mijn mannelijke cliënten vraag waarom ze denken dat dit zo is, krijg ik antwoorden als: “Trots”, “iets zeggen is een teken van zwakte” , “Ik heb zoveel verantwoordelijkheid om mijn familie te onderhouden en ik kan ze niet teleurstellen.” Dit moet veranderen.
De gevolgen van een burn out kunnen groot zijn, dus het is belangrijk dat je de waarschuwingssignalen bij jezelf en anderen herkent. Hier zijn 10 rode vlaggen die je waarschuwen voor een burn out:
Elke handeling wordt een enorme berg.
Toen ik vóór mijn burn out stond, werden kleine dingen als een mailtje sturen, een cliënt bellen of even een lijstje nakijken een enorme opdracht voor me, en ervoer ik als “enorme bergen”. Ik paralyseerde bij de gedachte van “al die taken” en er kwam steeds minder uit mijn handen, wat voor nóg meer stress zorgde. Ik was uitgeput van mijn eigen burn out en had niet de mentale of fysieke middelen om onderscheid te maken tussen een klein probleem en een grote crisis.
Concentratie en geheugen problemen.
Wanneer je gestrest bent, beperkt je aandacht zich, om zich te concentreren op het negatieve element dat je als een bedreiging ervaart. Dit is de zgn. “vecht of vlucht- modus. Op de korte termijn helpt dit ons om het probleem op te lossen, maar onze lichamen en hersenen zijn ontworpen om dit in korte uitbarstingen te verwerken en vervolgens weer normaal te functioneren. Als stress chronisch wordt, gaat deze nauwe focus verder voor een lange tijd en hebben we moeite om aandacht te schenken aan andere dingen. Misschien merk je dat je vergeetachtiger bent en het moeilijker vindt om dingen te onthouden, of dat je het lastiger vindt problemen op te lossen of beslissingen te nemen.
Emotioneel labieler.
Ik wist zelf pas dat er iets mis was toen ik moest huilen van de gedachte dat mijn agenda de volgende dag vol zat met afspraken. Ik voelde enorme stress en werd paniekerig en emotioneel van het idee dat ik het de volgende dag zo druk zou hebben. Ik besloot een aantal cliënten te bellen om ze naar een dag later te verzetten met de insteek mezelf wat lucht te geven. Maar zodra ik dit gedaan had, kwam die stress en emotie in volle vaart terug.
Dit kan effect hebben op de relaties met anderen: Wellicht heb je meer conflicten met anderen of trek je je juist terug; Minder praten met collega’s en/of familieleden. Zelfs als je bezig bent, ben je een soort van “uitgelogd”.
Chronisch lage energie en uitputting.
Uitputting is een van de drie grootste signalen bij een burn-out. De uitputting van een burn-out zit op een ander niveau dan alleen maar moe worden hier en daar. Het is een chronische staat van overweldigd voelen en “leeg” zijn. Zowel lichamelijk als geestelijk moe opstaan bijvoorbeeld. En het “volle hoofd”, waarbij je doodmoe wordt van alles wat erin rondspookt, maar wat maar niet leeg geraakt. Koken, of zelfs maar bedenken wát je moet koken, kan al bere- vermoeiend zijn.
Meer ziek worden.
De stress en adrenaline houden je misschien een tijdje bezig, maar zodra die high weg is, crasht je lichaam. Het resultaat is dat het immuunsysteem breekt en dat maakt je meer vatbaar voor ziek worden. “Ziek” kan van alles zijn: Van verkoudheid en griep tot ernstige hoofdpijn, maagpijn en hartkloppingen.
Zelf had ik in die tijd allerhande “stomme” klachten als oorontsteking, schouderontsteking, infecties, voorhoofdsholteontsteking, elke ochtend overgeven, suizende oren, migraines etc. Je lichaam roept eigenlijk heel hard dat het anders moet!
Niet opladen of ontspannen.
Een pauze nemen is redelijk gestigmatiseerd in onze werkcultuur. Niet elke dag opladen terwijl je aan het werk bent, of ontspannen in het weekend, op vakantie of na het werk is de deur open zetten voor een burnout. Wanneer je het óók niet meer kunt opbrengen om met vrienden af te spreken, te gaan hardlopen of een dagje weg te gaan, moeten er alarmbellen af gaan.
Een psycholoog vergeleek het eens met het opladen van een telefoon; Wanneer je die systematisch tot 0% laat leeglopen, duurt het steeds langer voordat deze de eerste percentages weer heeft, en is hij ook sneller weer leeg. Terwijl, wanneer je hem oplaadt voor hij helemaal leeg is, hij snel weer vol energie zit. Wij mensen functioneren niet anders.
Een gevoel hebben van inefficiënt zijn.
Inefficiëntie is het gevoel alsof je geen resultaten in je leven kunt produceren. Wanneer je merkt dat je minder productief bent, langzamer werkt of meer moet controleren dan anders, daalt je zelfvertrouwen, voel je je minder effectief op het werk en kan je eigenwaarde zelfs worden beïnvloed.
Frustratie, cynisme of andere negatieve emoties.
Alles en iedereen irriteert je. Daar waar je vroeger extra tijd, moeite en geduld had, kan je je nu alleen maar opwinden of gefrustreerd raken.
Of je denkt dat wat je doet niet zoveel meer uitmaakt, je bent misschien gedesillusioneerd over alles. Je voelt je over het algemeen pessimistischer dan vroeger. Hoewel iedereen van tijd tot tijd een aantal negatieve emoties ervaart, is het belangrijk bij jezelf vast te stellen wanneer deze ongebruikelijk voor je worden.
Gebrek aan motivatie.
Als je nergens meer enthousiast over bent of als je niet langer die interne motivatie voor je werk of andere dingen hebt waar je vroeger wél warm voor liep, is de kans groot dat je een burn out ervaart. Wanneer je jezelf ‘s ochtend uit bed moet trappen en naar je werk moet slepen is ofwel je baan verschrikkelijk, ofwel je stevent af op een burn out.
Perfectie niet loslaten.
Onderzoek toont aan dat perfectionisten een hoger risico op burn out lopen, omdat perfectionistische gedragspatronen je energie opslokken. Hoewel sommige mensen in hum werk niet veel ruimte hebben voor fouten (bv. chirurgen, luchtverkeersleiders en advocaten), is de sleutel om jezelf af te vragen of perfectie nodig is voor dit specifieke project. Vaker wel dan niet, het antwoord is nee. De altijd (te) hoge lat voor jezelf moeten halen is uitputtend en stressvol. Tevens is het risico groot dat je vaker teleurgesteld wordt wat weer een negatieve impact op je zelfvertrouwen heeft. Wat niemand is excellent, dus perfectie verwachten is een utopie.
Burn out ontstaat soms door interne factoren en soms is het echt een symptoom van externe factoren.
In het eerste geval moet je je afvragen: “Waar komt dit vandaan?” zodat je kunt uitzoeken waardoor de stress ontstaat bij jezelf en hoe je jouw interne factoren kunt aanpakken om jezelf gemotiveerd te houden, je werk te kunnen doen en goed te kunnen functioneren.
Soms is een burn out echt de schuld van werk doordat steeds meer werkgevers de kosten willen drukken: Het bevriezen van salarissen, ontslagen, het verkorten van werktijden, het terugdraaien van voordelen, het eisen van onbetaalde vrije dagen, oplopende uren, enz. Het zijn allemaal componenten die meespelen bij een burn out: Er zijn meer eisen en minder middelen. Onderzoek voor je zelf of er inmiddels een mismatch is tussen jouw behoeften en wat je krijgt van die specifieke werkgever. Misschien is het tijd om dit boek te sluiten, en een andere weg in te slaan.
Misschien vind je dit ook interessant:
Een perfectionist? 8 Manieren om minder perfect te zijn.